TO JEST
MIEJSCE
NA
TWOJA
REKLAMĘ

NAPISZ DO NAS
www.chechlo.com.pl Ustaw jako stronę startową Dodaj do ulubionych Pustynia Błędowska Parafia w Chechle Rozkład jazdy autobusów Interaktywna mapa Chechła Odwiedziło nas 194 osób.   
CHECHŁO - STRONA OFICJALNA

Pustynia Błędowska

Polska Sahara

Widok ze wzgórza Dąbrówka           Pustynia Błędowska jest uważana za wielką osobliwość przyrodniczą nie tylko w skali Polski. Położona jest między trzema miejscowościami: Chechło, Klucze i Błędów. To właśnie od tej ostatniej pochodzi jej nazwa. Pustynia znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd" i jest częściowo objęta specjalną ochroną w postaci użytku ekologicznego. Powierzchnia piasków wynosi 32 km kw (długość 8-9 km, szerokość 3-4 km). Należy podkreślić, że wyrażenie "Pustynia Błędowska" jest terminem geograficznym, który został wprowadzony do literatury w połowie XIX wieku i mimo, że nie oznacza pustyni w sensie klimatycznym, obszar ten odznacza się specyficznym krajobrazem, którego turysta czy miłośnik przyrody nie zobaczy w żadnym innym zakątku Polski.

          Tak o niej pisano przed wojną: "Największa w Europie, Polską Saharą zwana. A kto by zlekceważył jej obszar, gdyż zbyt szeroką i długą nie wydaje się na oko, niech spróbuje parę kilometrów przespacerować się po niej. A warto. Można przy odpowiedniej pogodzie być świadkiem zjawiska mirażu - Fata Morgany".


Pochodzenie

          Narodziła się w zamierzchłej jak i w bliższej przeszłości. Ta odleglejsza to zupełny początek jej pochodzenia, natomiast ta bliższa związana jest z działalnościa człowieka. Istnieje jeszcze inne źródło istnienia Pustyni - według ludowego podania sprawcą powstania pustyni jest diabeł, który przelatując z workiem piachu rozpruł go o czubek kościelnej wieży.

          Geologiczny początek sięga przełomu trzeciorzędu i czwartorzędu (2,3 mln lat temu). Istniejące wówczas w starszych, dolomitowo-wapiennych skałach triasowych głebokie doliny, były następnie w epoce lodowcowej (plejstocen), w czasie kolejnych zlodowaceń wypełniane osadami piaszczysto-żwirowymi z przewarstwieniami miejscowego gruzu węglanowego. W wyniku całkowitego zasypania tym materiałem doliny te zanikły. Wtedy zaistniała licząca wieledziesiąt kilometrów kwadratowych powierzchnia piaszczysto-żwirowa poddana działaniom wiatrów. Tu właśnie kończą się pierwsze narodziny Pustyni Błędowskiej. W holocenie, czyli 10 tys. lat temu na skutek ocieplenia klimatu zaczęła się tam stopniowo zadomawiać roślinność leśna i taka postać tego obszaru zachowała się aż do wczesnego średniowiecza (XIII w.)

Pozostałości bunkra z II wojny światowej           Dalsza metamorfoza obszaru, na którym obecnie znajduje się Pustynia związana jest już z działalnością człowieka, a konkretnie z przemysłem górniczo-hutniczym. Istniejący wówczas w okolicach Olkusza ośrodek górniczo-hutniczy eksploatował na dużą skalę rudy ołowiu i srebra. Do etapu przeróbki tych rud potrzebne były piece hutnicze, które zostały również wybudowane. Piece te były opalane węglem drzewnym zatem konieczny stał się wyrąb okolicznych lasów. Zapotrzebowanie było duże więc trzeba było szukać innych miejsc, które mogłyby dostarczać drewna. Jednym z takich miejsc były m.in. obszary po obu stronach Białej Przemszy. W krótkim czasie teren ten stał się bezdrzewny. W wyniku wywozu drewna na opał dla pieców oraz - w późniejszym czasie - do odbudowy sztolni odwadniających wyrobiska górnicze, powodował zanikanie cienkich warstw ubogiej gleby co w dalszym etapie skutkowało odsłonięciem luźnych piasków. Taki sam efekt dawało prawdopodobnie zdzieranie ściółki z pokrywy glebowej jak i również wypas bydła na zrębach. W ten oto sposób doszło do powtórnych narodzin Pustyni Błędowskiej. Wiatr zaczał spełniać wobec Pustyni swoją rolę i intensywnie przenosił sypki piasek, tworzył różne pokrywy i ruchome wydmy. Zjawiska te były podobne do tych zachodzących na prawdziwej pustyni, przez co obszar ten zaczął łudząco przypominać pustynię. Wrażenia tego nie pomniejszały opady deszczu, które w takim samym stopniu miały miejsce na w okolicach jak i na samej Pustyni.

          Mówi się, iż Polska Sahara miała na początku XIX wieku przeszło 80 km kw. powierzchni. Dzisiaj to tylko 32 km kw. z czego około jedna trzecia to tereny pokryte piaskiem. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż z początkiem II wojny światowej przez następne 50 lat Pustynia spełniała funkcję poligonu wojskowego. Zarówno wojska hitlerowskie jak i - w późniejszym czasie - wojsko polskie wykorzystywały te tereny. Można obejrzeć pozotałości tej działalności. Na punkcie widokowym Dąbrówka znajduje się pozostałość bunkru Kliknij, aby zobaczyć zdjęcie. Przyczyniło się to do przedłużenia "pustynnego" krajobrazu.


Dzisiaj

          Również obecnie teren Pustyni jest wykorzystywany przez Wojsko Polskie. Swoje ćwiczenia odbywają tu spadochroniarze z Krakowa Kliknij, aby zobaczyć zdjęcie.

Pustynia Błędowska           Choć mówi się o Postyni jako o całości, to prawdą jest, iż składa się ona z dwóch nierównych części: mniejszej północnej i większej południowej. Obie są od siebie oddzielone głęboką doliną Białej Przemszy - "oazą pustyni". Wiatr jest czynnikiem tworzącym "pustynny charakter". Tworzy różnorakie wydmy, wały brzeżne. Warunki bytowania dla roślin są tu trudne. Stąd np. liczba gatunków roślin naczyniowych wynosi tylko około 100. Części Pustyni różnią się między sobą nie tylko wielkością. Północna część jest terenem bardziej monotonnym, o deflacyjnym typie rzeźby. Wiatr wywiał ze znacznych obszarów tej powierzchni wielkie masy materiału piaszczystego. Utwory te zostały następnie osadzone w innym miejscu, głównie we fragmencie wschodnim. W przeciwieństwie do części północnej, część południowa odznacza się bardziej urozmaiconym i deflacyjnym typem rzeźby. Istnieje tu wiele form wypukłych.

          Na pierwszy rzut oka krajobraz Pustyni wydaje się dość monotonny Kliknij, aby zobaczyć zdjęcie. Bez wątpienia urozmaicenie wprowadzają tu stosunkowo niewielkie formy wydmowe oraz urokliwa dolina Białej Przemszy, która w porównaniu z okolicą posiada bogactwo flory i fauny. Piaszczyste tereny Pustyni należą do unikatowych w naszym kraju. Podobno jeszcze na początku wieku XX można było zaobserwować zjawiska miraży. W latach 1930 M. Kantor-Mirski przedstawiał ten obszar jako "nieprzyjazny" dla istot żywych. Charakteryzowała go jego zdaniem "ogromna pustka, niesamowita dzikość, morze piasków, szmat ziemi nagiej, tchnącej martwotą".


Militaria

Zredagował Andrzej Krawczyk

Żelbetowy schron obserwacyjny           Teren Pustyni Błędowskiej był także wykorzystywany jako poligon wojskowy.

          W czasie I wojny światowej ćwiczył tu batalion uzupełniający piechoty legionowej z Częstochowy. Stacjonując w Chechle od 11 do 15 listopada 1914 roku przez trzy dni ćwiczył intensywnie ostre strzelania. Były to jedyne ćwiczenia całego batalionu przed bitwą pod Krzywopłotami. W okersie międzywojennym pustynię wykorzystywała do ćwiczeń piechota i artyleria armii Kraków oraz lotnicy z 2 pułku lotniczego z Krakowa. Hitlerowcy przekształcili całą pustynię w doświadczalny poligon lotniczy bazy Udetfeld pod Siewierzem. Luftwaffe wypróbowywała tu różne rodzaje broni m.in. wojenne pociski latające (V1), pociski rakietowe (WGR), bomby kasetowe itp. Z tego okresu okresu, na południowej części pustyni, można zobaczyć żelbetowy schron obserwacyjny (zjdęcie obok) oraz murowany schron na Dąbrówce Kliknij, aby zobaczyć zdjęcie. Baza na Czubatce została wysadzona w powietrze przed ewakuacją załogi niemieckiej.

          Także po wyzwoleniu pustynia wykorzystywana jest przez wojsko już od 1946 roku. Pierwsza była piechota ze środkami wsparcia, a po wywłaszczeniue w 1948 roku również lotnictwo myśliwskie. W tym okresie powstało stanowisko dowodzenia na Czubatce w Kluczach i schron obserwacyjny nad Białą Przemszą Kliknij, aby zobaczyć zdjęcie.

          Po wypadku jaki miał miejsce 31.03.1979 r., w którym śmierć poniosło czterech chłopców od wybuchu bomby lotniczej, pustynia wykorzystywana jest częściowo jedynie jako pole zrzutów spadochroniarzy.

***
Zobacz także:
-> Stowarzyszenie POLSKA SAHARA
-> Inne atrakcje turystyczne
-> Baza noclegowa



do góry


jestem w katalogu
TURYSTYKA I PODRÓ?E TURYSTYKA - WAKACJE Katalog stron z linkami bezpoœrednimi Katalog Stron

Kontakt: chechlo@chechlo.com.pl